Di Tích Lịch Sử Nhà Lao Đồng Hới
Di Tích Lịch Sử Nhà Lao Đồng Hới là một trong những di tích lịch sử cấp tỉnh. Nay thuộc địa phận phường Hải Đình, thành phố Đồng Hới, Quảng Bình. Nhà lao Đồng Hới là nơi ghi dấu tội ác của của thực dân Pháp đối với nhân dân và chiến sĩ cách mạng ta. Đây cũng là nơi chứng kiến những tấm gương anh dũng, trung thành với lý tưởng cách mạng.
Sau khi chiếm đóng thành phố Đồng Hới lần thư nhất vào năm 1885 Pháp đã cho xây dựng nhà lao Đồng Hới. Nhà lao đã tồn tại suốt thời kỳ Pháp chiếm đóng. Nhà lao được chia làm hai dãy là Tây Triều và Nam Triều với các khu xà lim chật hẹp. Nhà lao Đồng Hới có tổng diện tích khoảng 60,000m2 với chiều rộng khoảng 150m và dài 400m. Bao quanh nhà lao là bức tường cao 8m, phía tây và phía bắc là bức tường của thành Đồng Hới xưa.
Tại đây nhằm khuất phục ý chí, và quyết tâm của chiến sĩ cách mạng, thực dân Pháp đã dùng nhiều phương pháp tra tấn vô cùng dã man và tàn bạo. Một số đó có thể nhắc đến như tra tấn “đi tàu lặn”, hay “đi tàu bay”… Mặc dù bị giam hãm tra tấn tàn khốc nhưng cán bộ chiến sĩ vẫn một lòng kiên trung. Đồng thời đấu tranh đòi được đối xử công bằng, và cải thiện chế độ sinh hoạt cho chiến sĩ bị giam cầm. Bên cạnh đó làm công tác dân vận, cảm hóa lính gác, cai ngục.
Năm 1930 sau khi cách mạng Xô Viết Nghệ Tính diễn ra rất nhiều chiến sĩ ta đã bị bắt giam. Nhà lao Vinh và Hà Tĩnh cũng vì thế và không đủ chỗ giam giữ. Nhiều tù nhân cách mạng của ta được chuyển về nhà lao Đồng Hới. Chi bộ nhà lao cùng các chiến sĩ đã đấu tranh ngoan cường trong nhà lao.
Năm 1949, đồng chí Quách Xuân Kỳ bị bắt và giam tại nhà lao Đồng Hới. Được anh em chiến sĩ tín nhiệm và bầu làm bí thư chi bộ. Ông được xem là tấm gương sáng, trung kiên cho cán bộ, anh em nhà tù học tập và noi theo.
Ngày nay chiến tranh đã lùi xa, hòa bình lập lại trên quê hương ta. Nhưng những ký ức đau thương thời kỳ bị giam cầm vẫn còn mãi trong lòng những cán bộ chiến sĩ từng bị cầm tù.
Thời kỹ kháng chiến chống Mỹ những năm 60-70 nhà lao đã bị bom Mỹ đánh sập. Di tích lịch sử nhà lao Đồng Hới nay chỉ còn mỗi tấm bia ghi nhớ trên bãi đất trống. Các di vật năm xưa chứng minh cho tội ác của thực dân Pháp cũng bị thất lạc.
Ngày nay chiến tranh đã lùi xa, hòa bình lập lại trên quê hương ta. Nhưng những ký ức đau thương thời kỳ bị giam cầm vẫn còn mãi trong lòng những cán bộ chiến sĩ từng bị cầm tù.
Mong rằng trong thời gian tới di tích lịch sử Nhà Lao Đồng Hới sẽ được phục dựng tôn tạo thành một điểm đến ý nghĩa. Là nơi để các thế hệ sau giáo dục niềm tự hào dân tộc. Ghi nhớ truyền thống học tập và chiến đấu, cũng như lòng yêu quê hương của các thế hệ đi trước.
Đây có thể trở thành mottj điểm tham quan, học tập ý nghĩa cho du khách khi đến du lịch Quảng Bình.