Nghĩa Trang Liệt Sĩ Trường Sơn Quảng Trị
Nghĩa Trang Liệt Sĩ Trường Sơn Quảng Trị tọa trên khu vực đồi Bến Tắt cạnh đường quốc lộ 15, xã Vĩnh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị. Là nơi quy tập phần mộ các liệt sĩ của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam, trên tuyến đường Trường Sơn – còn đường gọi là đường mòn Hồ Chí Minh. Nghĩa Trang được khởi công xây dựng từ tháng 24/10/1975 đến 10/4/1977 thì hoàn thành. Ban đầu Nghĩa Trang Trường Sơn có diện tích 104ha và là nơi an nghỉ của 10.263 liệt sĩ. Đây là chốn linh thiêng gắn liền với nhiều câu chuyện tâm linh kỳ bí.
Hàng năm nơi đây đón trên 4 triệu lượt người đến thăm viếng, dâng hương. Đặc biệt là bước vào thời gian cao điểm tháng 7, mỗi ngày nghĩa trang phục vụ vài chục đến vài trăm đoàn khách trên khắp cả nước.
Quảng Trị là một trong những địa phương hứng chịu sự tấn công tàn phá nặng nề nhất trong chiến tranh. Tất cả các binh đoàn chủ lực đến lực lượng vũ trang, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến… đều in hình bóng trên mảnh đất này. Vì một Việt Nam độc lập tự do, thống nhất các anh các chị đã dũng cảm chiến đấu để mang lại hòa bình cho dân tộc ta. Trong những thời gian ác liệt nhất hàng trăm vạn tấn bom đạn đã trút xuống mảnh đất kiên cường này.
Biết bao người con của dân tộc đã ngã xuống nơi đây khi tuổi đời chỉ vừa mười tám đôi mươi. Hiện tại toàn tỉnh Quang Trị có đến 72 nghĩa trang lớn nhỏ khiến mọi người đều phải xót thương.
Trước những sự mất mát đó, ngay từ trong những năm tháng chiến sự còn xảy ra, tướng Đồng Sỹ Nguyên – Tư lệnh Đoàn 559, Bộ đội Trường Sơn đã đề xuất nên quy tập các liệt sĩ nằm rải rác trên dọc tuyến đường Trường Sơn và đất bạn Lào, Cam Pu Chia lại một nơi, như một “mái nhà chung” để đồng bào, đồng chí và nhất là các gia đình tiện lui tới thăm viếng.
Thời điểm đó 3 địa điểm được đưa ra cân nhắc: Thứ nhất là chọn một địa điểm trên tuyến đường 20 tại Quảng Bình; phương án thứ hai là Đường 9 khu vực cầu Đầu Mầu (Cam Lộ, Quảng Trị) và phương án thứ ba chọn đồi Bến Tắt (xã Vĩnh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị).
Cuối cùng Bộ chính trị đã quyết định chọn đồi Bến Tắt là nơi yên nghỉ cho các anh hùng liệt sĩ. Ngày trước vào thời điểm thành lập năm 1959, binh đoàn 559 – bộ đội Trường Sơn có 500 chiến sĩ dò đường lập các trạm đã vào đến khu vực Khe Hó gần đồi Bến Tắt. Sau năm 1973 khi Quảng Trị hoàn toàn giải phóng, thì đại bản doanh của bộ đội Trường Sơn cũng đóng tại đồi Bến Tắt. Mặt khác đây cũng là thượng nguồn của dòng sông Bến Hải, là ranh giới chia cắt Việt Nam thành hai miền Nam Bắc.
Nghĩa Trang Liệt Sĩ Trường Sơn Quảng Trị được xây dựng bên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại, được xây dựng như lâm viên chia ra thành năm khu vực rộng rãi.
Khu vực 1 là trung tâm hành lễ với chính giữa là tượng đài xây theo thế hình chân kiềng nói lên tình đoàn kết chiến đấu của ba nước Việt Nam, Lào, Cam Pu Chia cũng như ba miền Bắc, Trung, Nam.
Ngay sau tượng đài có một cây bồ đề thường gọi là “cây bồ đề thiêng”. Nghĩa trang hoàn thành vào tháng 4/1977 thì cuối năm 1977 tự nhiên có một cây bồ đề không ai trồng nhưng lại mọc lên ở vị trí chính diện phía sau tượng đài. Cây bồ đề không cần chăm sóc mà vẫn lớn nhanh như thổi, tán cây tỏa rộng che chở cả tượng đài.
Đây thật là một sự việc huyền bí và kỳ lạ, vì trong bán kính 10km đổ lại không có một cây bồ đề nào. Thế nhưng cây bồ đề mọc ở đây lớn nhanh như thổi và trở thành cây cổ thụ ôm lấy tượng đài như một mái nhà che giữa nghĩa trang.
Phía trái công vào của Nghĩa Trang Liệt Sĩ Trường Sơn Quảng Trị chúng ta có thể thấy một hồ nước rộng lớn với cù lao nằm ngay ở giữa. Theo mọi người kể lại thì lúc xây dựng nghĩa trang Tướng Đồng Sỹ Nguyên có cho đào một hố nước để phục vụ cho công việc xây dựng. Thế nhưng ngay giữa ngọn đồi khô cằn lại gặp phải một mạch nước ngầm phun trào mạnh mẽ. Nhận thấy như vậy tướng Đồng Sỹ Nguyên mới huy động nhân lực đào sâu rộng ra tạo thành hồ nhân tạo, ở giữa lập một cù lao đặt hai quần tượng anh lái đò qua sông và cô gái làm giao liên đang nằm nghỉ trên võng. Hồ nước này nước xanh quanh năm, và đầy ắp không bao giờ cạn tạo nên cảnh quan cho nơi đây thêm phần đẹp, trang trọn.
Nghĩa Trang Liệt Sĩ Trường Sơn Quảng Trị là địa điểm được viếng thăm đầu tiên trong các hành trình về với Quảng Trị, thăm chiến trường xưa…
Nếu có dịp du lịch Quảng Bình, du lịch Quảng Trị, du lịch miền Trung, hãy viếng thăm Nghĩa Trang Liệt Sĩ Trường Sơn Quảng Trị để tưởng nhớ đến những anh hùng dân tộc đã hi sinh tuổi thanh xuân vì một Việt Nam hòa bình, độc lập, và thống nhất.