Đền Tưởng Niệm Liệt Sĩ Trường Sơn Phà Long Đại
Bến Phà Long Đại thuộc địa bàn thôn Long Đại, xã HIền Ninh (bờ bắc), thôn Xuân Dục xã Xuân Ninh (bờ nam). Trên đường Hồ Chí Minh đông Trường Sơn qua Quảng Bình.Nơi đây được xem là “yết hầu” trong tuyến vận chuyển tiếp tế từ miền Bắc cho chiến trường Miền Nam. Là điểm đánh phá ác liệt nhất trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. Bến phà Long Đại ghi dấu sự hi sinh xương máu của chiến sĩ bộ đội và thanh niên xung phong để đảm bảo vận tải thông suốt chi viện cho Miền Nam. Thời kỳ ác liệt nhất Mỹ đã trút hàng trăm ngàn tấn bom đạn hòng hủy diệt tuyến trọng yếu này.
Nếu có dịp du lịch Quảng Bình ngang qua tuyến đường Hồ Chí Minh Km 1004 + 810, bạn hãy dừng chân nơi đây để cảm nhận được vẻ đẹp và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì quê hương. Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn phà Long Đại nằm ngay phía bắc dòng sông Long Đại.
Bến Phà Long Đại là địa điểm Mỹ thả những quả bom đầu tiên trong chiến tranh phá hoại miền Bắc. Thời điểm ác liệt nhất là vào năm 1965 đến năm 1972. Nhiều loại máy bay ném bom, và B52 đã oanh tạc khu vực này không một phút ngơi nghỉ. Chính vì đây là trọng điểm vượt sông quan trọng nhất trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiều loại bom mới được thử nghiệm như bom laze, từ trường… và các loại khác đánh vào phương tiện vượt sông. Dù thương vong là rất nặng nề nhưng quân dân ta vẫn một lòng “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”. Đã anh dũng đánh trả, rà phá bom mìn và san lấp đảm bảo luôn thông tuyến.
Đến tháng 1 – 1971 bến phà Long Đại II được phát triển ở khu vực hạ lưu cách bến I 500m. Nhằm giãn lượng lưu thông cho bến I và hạn chế sự thương vong của quân ta.
Để giữ vững huyết mạch lưu thông nhiều đơn vị từ khắp các tỉnh đã được điều động. Phối hợp cùng bộ đội và quân dân địa phương giữ vững phòng tuyến. Được ví như là “chảo lửa” nhưng quân dân không hề nào núng giữ vững quyết tâm “đánh địch mà đi, mở đường mà tiến’. Người này ngã xuống thì người khác đứng lên tiếp tục làm nhiệm vụ. Địch đến ta đánh, đánh xong ta cứu hàng hóa, khí tài.
Trong số rất nhiều chiến sĩ đã hi sinh thì có thể nhắc đến 16 chiến sĩ C130. Tuổi đời chỉ 17 đôi mươi họ đã nghe theo tiếng gọi của con tim xung phong đến “địa chỉ đỏ”. Các anh, các chị đã chiến đấu, hi sinh vì một lý tưởng cao đẹp. Đồng đội quặn đau khi tìm kiếm những thi thể ngã xuống. Họ đã vượt lên trên nỗi đau, biến đau thương thành hành động để đất nước ta được như hôm nay.
Ngày nay nơi mảnh đất đầy hào hùng và đau thương ấy đã được sống trong hòa bình. Những bóng cây rợp bóng mát phủ xuống dòng sông Long Đại. Nhiều ngôi nhà mới khang trang đã mọc lên trên những hố bom. Những người dân nơi đây sẽ luôn và mai mãi ghi nhớ công ơn to lớn của các chiến sĩ.
Nhằm tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh tại bến phà Long Đại, Báo Sài Gòn Giải phóng và các nhà tài trợ đã ủng hộ quỹ xây dựng Đền Tưởng Niệm Liệt Sĩ Trường Sơn Phà Long Đại. Công trình với diện tích hơn 1.600m2 được xây trên đồi cao bên dòng sông Long Đại, cạnh đường Hồ Chí Minh. Sau 2 năm khởi công và hoàn thiện đền đã đón rất nhiều du khách đến viếng thăm và dâng hương.
Đền gồm ba bộ phận: Đền chính là nơi thờ tự linh hồn các anh hùng, liệt sĩ; Tháp báo ân và Tháp chuông. Xung quanh đền là hệ thống bậc tam cấp, cây cảnh, vườn hoa được thiết kế hòa hợp với tự nhiên.
Đây không chỉ là công trình tri ân các anh hùng liệt sĩ trên đường Trường Sơn. Mà còn là “địa chỉ đỏ” trong hệ thống di tích lịch sử đường Trường Sơn để du khách thăm viếng, dâng hương khi đi trên đường Hồ Chí Minh nhánh đông qua Quảng Bình.
Đồng thời khi đến đây du khách có thể chiêm ngưỡng cảnh quan đẹp, hữu tình. Nơi có cầu Long Đại và cầu đường sắt bắc qua sông Long Đại.